भाटभटेनीका मीनबहादुरको जादु !

 

 

नेपाल बैंकको जागीर छाडेर चौबीस वर्षअघि सानो ब्यापारमा लागेका मीनबहादुर गुरुङ कसरी नेपालको सुपर मार्केटको ब्यवशायका अग्रणी बने ? उनको ब्यापार ब्यवशाय अविच्छिन्न रुपमा देशब्यापी हुनु पछाडिका कारण के हुन् ? नाम र दामसंगै भाटभटेनी सुपरमार्केटलाई सुपर बनाउन मीनले प्रदर्शन गरेको जादु अचम्मको मात्र छैन, ज्ञानवर्दक पनि छ ।

 

भाटभटेनी सुपरमार्केटका शुरुवातकर्ता र संचालक मीनबहादुर गुरुंगसंग आफ्ना एमबिए अध्ययन गर्दै गरेका विद्यार्थीहरुको केही जिज्ञासा रहेको बताउँदा उनी एकदमै खुशी भए । विद्यार्थीहरु भविष्यका हरेक क्षेत्रका वास्तविक नेता भएकाले आफू उनीहरुसंग कुराकानी, वहस र छलफलमार्फत विचार आदानप्रदान गर्न सदैब तयार रहेको उनले बताए । उनीसंगको बसाई र कुराकानी एक उद्यमीसंग भन्दा बढी ब्यापार ब्यवशायका प्राज्ञिक व्यक्तित्व, उद्यमशीलताका लगनशील प्राध्यापकसंग वार्तालाप गरिरहेको अनुभूति भैरह्यो ।

 

कुराकानीको सार यही स्तम्भमार्फत व्यवस्थापनका विद्यार्थी, अन्य उद्यमी र सर्वसाधारणहरुसम्म पु¥याउन सकियोस् भनी उनको जीवनको लामो यात्राका कथाहरु खोतल्ने प्रयास गरिएको हो । उनी उनका पुराना केही साथीहरुसंगै यो लेखकसंग आफ्रनो साठी वर्षे जीवनका भोगाई, अनुभव र सिकाईहरु सफलताका गाथाका रुपमा सुनाउँदै गए…

 

 

को हुन् मीनबहादुर गुरुङ्ग ?

 

दूर्गम पहाडी जिल्ला खोटाङ्गको एक विकट गाउँमा मध्यम बर्गीय किसान परिवारमा बि.सं.२०१४ सालमा जन्मिएका मीनबहादुर गुरुङ्गले विद्यालय स्तरको शिक्षा गाउँमै पाए । एसएलसी पश्चात महेन्द्र बहुमुखी क्याम्पस धरानबाट आईए पास गरि २०३१ सालमा उनी काठमाण्डौ प्रवेश गरे । २०३२ सालमा खुल्ला प्रतिस्पर्धाबाट नेपाल बैंकमा कार्यसहायक पदमा जागिर शुरु गरे ।

 

बैंकको जागीरमा मात्र उनी भुलेनन् । २०३४ सालमा त्रि–चन्द्र कलेजको रात्रीकालिन कक्षामा भर्ना भई आफ्नो अध्ययनलाई निरन्तरता दिई बीए पास गरे । नियमीत बैंकको काम गर्दा गर्दै केहि समय बेतलबी विदा समेत लिई उनले त्रिभुबन विश्वविद्यालय केन्द्रिय क्याम्पस किर्तिपुरबाट २०३९ सालमा अर्थशास्त्रमा एमए पास गरे ।

 

२०५० सालमा नेपाल बैंकको अधिकृत पञ्चम (सहायक प्रबन्धक) पदबाट राजीनामा गरेर जागिर छाडे । जागिर पश्चात भाटभटेनी, नक्सालमा सामान्य तर सम्पूर्ण उपभोग्य सामानहरुको खुद्रा बिक्रिकक्ष सहितको डिपार्टमेन्टल स्टोर खोलेर ब्यवशायमा लागे । उनी रुपमा उद्यमी÷व्यापारी बने ।

 

जागिरपछि व्यापार

 

विश्व प्रसिद्ध खुद्रा व्यापारीक संस्था डिपार्टमेन्ट स्टोर वालमार्ट, आहदा जस्तै सम्पूर्ण उपभोग्य सामाग्रीहरु उपलब्धहुने र ग्राहकहरुले खुद्रा मुल्यमा आफ्नो आबश्यकता, चाहना र उपलब्धताको आधारमा उपभोग्य सामाग्रीहरु एकै स्थान वा एउटै छाना मुनीबाट किन्न सक्ने व्यवस्था सहितको डिपार्टमेन्ट स्टोर भाटभटेनी सुपरमार्केट, २०५० साल भाद्र १ गते बिधिवत उद्धघाटन भयो ।

 

सुपरमार्केट शुरु गर्नु भन्दा पाँच बर्ष पहिल्यैदेखि गुरुङ्गकी धर्मपत्नीले भाटभटेनीमा नै दुईबटा पसल (कवल) भाडामा लिई खुद्रा पसल कोल्डस्टोर सञ्चालन गदै आएकी थिईन् । ब्यापारको त्यही अनुभवले जागिर गरेर मात्र जीवन निर्वाह मात्र हुन्छ, केही गर्न सकिन्न भन्ने बुझेर उनी जागीर छाडेर व्यापार व्यावसायमा लागेका हुन् । उसो त जागिर गर्दा गर्दै पनि उनले पत्नीले शुरुगरेको पसलमा विहान, बेलुकी र विदाको समयमा पर्याप्त समय दिंदै आएका थिए । तर जुन दिन उनले नेपाल बैंकको जागिर छाडे, त्यसै दिनदेखि उनी आफ्नो व्यापार ब्यवशायमा पूर्णकालिन बनेर लागे ।

 

त्यस दिनदेखि उनी अविच्छिन्न रुपमा व्यापार व्यावसायमा छाएका छन् । उनले पछाडि फर्केर हेर्नु परेको छैन । नाम र दाम दुबै कमाएका छन् र आफ्नो नाम सुपरमार्केट ब्यवशायमा रोशन गरिरहेका छन् । सुप्रसिद्ध व्यापारीको रुपमा राष्ट्रिय ख्याती कमाएका छन् । शीर्षस्थानमा स्थापित भएका छन् ।

 

भाटभटेनी सुपरमार्केट

 

काठमाण्डौको नक्सालस्थित भाटभटेनी मन्दीरको दक्षिण पूर्व आग्नय दिशामा भाटभटेनी सुपरमार्केटको नाममा पच्चीस वर्षअघि शुरु भएको डिपार्टमेन्ट स्टोर अहिले देशका प्रमुख शहरहरुमा विस्तार हुँदै आफ्नै भवनमा सञ्चालनमा आईरहेको छ ।

 

काठमाण्डौ भाटभटेनीमा मात्र ११ रोपनी क्षेत्रफलमा फैलिएको डिपार्टमेन्ट स्टोर देशका प्रमुख शहरहरुमा एकपछि अर्को शाखा विस्तार गरिरहेको छ । त्रिपुरेश्वर बाहेक भाटभटेनी, महाराजगञ्ज, बालाजु, चुच्चेपाटि, कोटेश्वर, कृष्णगल्ली–पाटन, कलंकी, भक्तपुर, पोखरा, बुटवल, चितवन र धरानमा आफ्नै जग्गामा बनेका भवनहरुमा सञ्चालनमा रहेका छन् ।

 

भाटभटेनीको व्यापारमा पाँच हजारको संख्यामा नेपाली नागरिकहरुले रोजगारी पाईरहेका छन् । आम उपभोक्ताले आफ्नो रुची र आबश्यकताका सामान एकै स्थानमा पाईरहेका छन् । उनले गर्वका साथ भने, २०३१ सालमा खोटाङ्गबाट खालिहात काठमाण्डौ छिरेको ठिटोले अहिले पाँच हजार भाई बहिनीहरुलाई रोजगारी दिन सकेको छु । यो भन्दा ठूलो गौरव मेरो लागि के हुन सक्छ ?

 

सफलताको खोजी

 

सकारात्मक सोधखोजको प्रश्नको ढाँचा बमोजिम उनको सफलताको कथा खोजियो । पहिलो खोज । कुन त्यस्तो तत्व हो जसले उनलाई व्यवसायमा लागि रहन र सफलता हासिलगर्न सम्भव भईरहेको छ ?

 

मुस्कुराउँदै उनले भने, मेरो आत्मैदेखि यो मानव चोला सित्तिमित्ति पाएको होईन । यो चोलामा आफू बाँचुञ्जेल असल काम गरिरहनुपर्छ । यस्तो भावना कता कताबाट मनमा आईरहन्छ कुन्नि ?

 

त्यसो त म आफैं पनि सफल खुद्रा व्यापारीहरुको सफलताका कथाहरु पढ्ने गर्छु । अन्य सफल व्यक्तिहरुको जीवनी पनि खोजीखोजी पढ्ने आदत पनि होला मेरो सफलताको रहस्यको एउटा पाटो ! अरुको सफलता पढ्यो अनि त्यसबाट प्रभावित बनेर आफू सफल बन्न निरन्तर लागि रह्यो । यसो गर्दा आफैंमा सफलता आउँदो पो रहेछ, मलाई त यस्तो पो लाग्न थालेको छ, उनले भने ।

 

हेर्नुहोस्, एकै दिनमा ६५ हजार वटा बील काट्ने सफलता पाइयो । इमान्दार बनेर काम ग¥यो भने के हुँदो रहेनछ ? सफलता नै सफलता खोज्दै आउदो रहेछ, उनी मज्जाले हाँसिरहे ।

 

सफलताका लागि हामीले भाटभटेनीमा तीन ‘स’ भन्ने गरेका छौ । भाटभटेनीको तीन स हो– सफा, सहज र सस्तो । सफा ठाउ, गुणस्तरीय सामान र आमउपभोक्ताले सहजै र सस्तो मूल्यमा खरिद गर्न सकुन् भन्ने धारणालाई हामीले आफ्नो मूल मन्त्र बनाएका छौं, उनले सजीलै भने ।

 

भविष्यको सपना

 

दोश्रो खोज हो, सपना ! गुरुंगको भविष्यको सपना के रहेको छ ? जवाफमा उनले सहजै भनी पनि हाले, म सामान्य किसान परिवारको छोरो हुँ । मेरो सपना भनेकै मेरो खुद्रा व्यापार आगामी दश बर्ष भित्रमा ७५वटै जिल्लाहरुमा भाटभटेनी फैलाऊँ भन्ने नै हो ।

 

त्यसबाहेक देशका सबैजसो साना ठूला शहरहरुमा समेत भाटभटेनीका शाखा खोल्न सकांै । २४० वटा शाखा मार्फत देशभरका उपभोक्ताहरुलाई गुणस्तरीय सामान तुलनात्मक रुपमा सस्तो मूल्यमा सहज तथा अविच्छिन्न रुपले उपलब्ध गराउँन सकौं ।

 

सामाजीक तथा साँस्कृतिक क्षेत्रमा समेत जनताले महसुश गर्ने खालका स्वास्थ्य सम्बन्धी केही सेवाहरु उपलब्ध गराउँन सकौं । कम्तीमा पचास हजार नागरिकहरुलाई प्रत्यक्ष रोजगारी दिन सकौं । देशलाई सबै भन्दा धेरै कर तिर्ने करदाता बन्न सकौं । यहि हो, मेरो दश बर्षको सपना !

 

सपना प्राप्तिको योजना

 

तेश्रो चरणमा उनका सपना पुरा गर्ने के कस्ता योजना छन् भनी सोधियो । उनले बीना हिचकिचाहट प्रष्ट्याए, व्यावसायको विस्तारको लागि र सपना पूरागर्न मसँग व्यावशायिक एवं प्राविधिक साथीहरुको टिम छ । आबश्यकता अनुसारको वित्तीय सहयोग प्राप्त भैरहेको छ । भोली पनि पाई रहनेछु भन्ने विश्वास ममा उत्तिकै छ ।

 

जग्गा किन्दै, भबन बनाउँदै, व्यापार विस्तार गर्दैछु । सबै काम योजना अनुसार नै भैरहेका छन् । मैले बनाएको योजना समय सिमा भन्दा पहिल्यै सम्पन्न हुने गरेका छन् । म योजना अनुसार नै चल्ने ब्यक्ति भएको हँुदा भविष्यको लक्ष्य प्राप्तिको लागि नयाँ नयाँ योजनाहरु साथ अगाडि बढि रहेको छु । यसको डिजाईन तन, मन र धन लगाएर गरिरहेकोछु ।

 

योजना कार्यान्वयनको सुनिश्चितता

 

चौथो चरणमा, उनको योजना कार्यान्वयनको सुनिश्चिता, प्रतिवद्धताका ’boutमा जिज्ञासा राखियो । यसको पनि सहज जवाफ दिँदै उनले भने, ईमान्दारीता, कडा परिश्रम र निरन्तरताकासाथ योजना अनुसारको कार्ययोजना ‘एक्सनप्लान’ अनुसार प्राथमिकता र आवश्यकता अनुसार काम गर्दै जाने हो भने अबश्य लक्ष्यमा पुगिन्छ भन्ने विश्वास ममा छ ।

 

उद्यमशील सफलताका दश आधार

 

भाटभटेनीको विस्तार, मीनबहादुरको उद्यमशीलता र सफलतालाई सुत्रबद्ध गर्ने कोशिस गरियो । यसमा उनीसँगै उनका निकटस्थ रहेर काम गरेका उनका साथीहरुसँग पनि छलफल गरियो । उनका आनीबानी र स्वाभावप्रति चीरपरिचितहरुसँग छलफल गरियो ।

 

छलफलका निश्कर्षहरुलाई व्यवहार विज्ञानको कसीबाट विष्लेषण गर्दा ज्यादै रोमाञ्चित हुने खालका निम्न दश बुँदागत निश्कर्ष निष्किएका छन् ः

 

पहिलो – इमान्दारीता

 

मीनबहादुरसँग बर्षौंदेखि व्यवहार गर्दै आएका उनका अन्तरङ्ग मित्रको अनुभवमा उद्यमशील व्यक्तिको र व्यावशायिक सफलताको पहिलो कडि नै ईमान्दारीता हो । जबसम्म व्यक्ति स्वयम्मा र उसको व्यावहारमा ईमान्दार रहिरहन्छ, बोली र व्यावहार एउटै हुन्छ अनि उ सफल हुन्छ ।

 

व्यक्तिगत सफलता र व्यावशायिक सफलताको पहिलो आधार भनेकै ईमान्दारीता हो । मीनबहादुर गायत्री मन्त्र झै यसलाई जपिरहने मात्र होइन, कठोर बनेर व्यवहारमा उतार्दा पनि रहेछन् ।

 

दोश्रो – मेहनत र कडा परिश्रम

 

एकदिन भित्रको चौबीस घण्टामा आबश्यकता अनुसार बाह्रदेखि अठार घण्टासम्म खट्न सक्ने उद्यमशील व्यक्तिले छिट्टै सफलता हातपार्न सक्छ भन्ने मान्यता स्थापित भयो, मीनबहादुरको कडा परिश्रम गर्ने बानीले । उनलाई आफ्नो कामबाट कमै थकान लाग्छ ।

 

स्वयम् भन्छन्, विहान ८–९बजे देखि काममा लागिन्छ र बेलुकी ९ः३० सम्म त निरन्तर नै काममा खटिइन्छ । अनि, कडा परिश्रम गर्ने आदतले गर्दा राती एघार नबज्दै मस्तसंग निदाईन्छ । कडा परिश्रम गर्नु र गहिरो निन्द्रा पर्नु भनेको स्वास्थ र सफलताको अर्को कडि हो ।

 

तेस्रो– बज्र आर्थिक अनुशासन

 

व्यावशायिक र व्यक्तिगत जीवनमा प्राप्त हुने सफलताको अर्को आयाम नै बज्र आर्थिक अनुशासन भएको बताउँछन्, मीनबहादुर । उनीसंगै बैंकमा जागीर खाएका र जागीर छोडेपछि पनि उनीसँग व्यवहार गरिरहेकाहरु मध्येका एक बैंकरले हाकाहाकी भने, मीनबहादुर यस्ता ऋणी हुन् जसले तोकिएको समयमा तिर्नुपर्ने समय अर्थात डटमा रकम जम्मा गरिसक्छन् । गुण पेमेन्ट सिष्टममा छन् । गुड क्लाईन्ट हुन् ।

 

यतिसुनेपछि संगैरहेका मीनबहादुरका अर्का साथीले थपीहाले–व्यावशायिक जीवन र व्यक्तिगत जीबन दुबैमा उनको बज्र आर्थिक अनुसाशन कायम रहने गरेका छन् । उनको सफलताको अर्को आधार भनेकै कठोर आर्थिक अनुशासन हो । आर्थिक मामिलामा उनी कहिल्यै तलमाथी हुन दिदैनन् । जस्तै कठिन अबस्थामा पनि आफ्नो प्रतिवद्धता सधै पुरा गर्छन् ।

 

गुरुङ्गले लामोसमयदेखिका टिप्पणीकार साथीहरुतिर हेर्दै भनिहाले, घाँटिहेरी हाड निल्ने बानि गरे, आर्थिक अनुशासन पालना भैहाल्छ नि !

 

चौथो – निरन्तरता

 

संगै रहेका उनका अनन्य मित्रको सुनाए, कुनै समय मीनबहादुर भनिरहन्थे, होइन निरन्तर लागि रह्यो भने हेरीहेरी पनि ढुङ्गा पगाल्न सकिन्छ है ! काममा सफलता आउन थालेपछि भन्ने साहस पनि आउँदो रहेछ । उद्यमशील व्यवशायीको सफलताको अर्को आधार व्यावसाय वा पेशा प्रतिको निष्ठा हो । भनौंन, आफ्नो कामप्रतिको निरन्तरता नै हो । धैर्यता पूर्वक अविचलित कर्ममा लाग्नु नै निरन्तरता हो ।

 

पाँचौं– सरल जीवनशैली

 

शुरुदेखि नै मीनबहादुरको जीवनशैलीबाट अत्यन्त प्रभावित उनका मित्रले भनि त हाले, उसको लवाई, खवाई, बोली चाली, भाषा शैली, बस्उठ् रहन सहन यति सरल र सादगी छ कि नजिकबाट नचिन्ने र व्यवहार नगर्नेले पत्तो नै पाउँदैन कि यो व्यक्ति यति धनी र सफल व्यावसायी हो भनेर । वास्तविक समाजसेवीहरुको झै सादा जीवन उच्च बिचार नै उसको सफलताको महत्वपूर्ण अर्को कडि हो ।

 

उनका नजीकका आफन्त भन्दा रहेछन्, मीनबहादुर मात्रै होइनन् उनकी धर्मपत्नी, छोरा बुहारी, छोरी ज्वाई, नजिकका ईष्ट मित्रहरुमा समेत उनको सरलपन र सादगी जीवनशैलीको प्रभाव झल्कन्छ ।

 

छैठौं – सिक्ने उत्सुकता र अभ्यास

 

मीनबहादुर सफल व्यक्तिहरुको जीवनी खोजीखोजी पढि रहँदा रहेछन् । नयाँ नयाँ विषय बस्तु र आविष्कारहरुको ’boutमा पनि उनलाई उत्तीकै चासो रहेछ । खोजी गर्ने र सिक्न तत्पर हुने मीनबहादुरको बानी नै बसेको रहेछ ।

 

त्यसवाहेक उनी नयाँ नयाँ पुस्तकहरु पनि पढि रहने रहेछन् । आफूले घुमेका देशहरु (उनले विश्वका पचासांै देश घुमेका छन्) मा भएका नयाँ नयाँ कुराहरु ’bout उनी जानकारी राखिरहने मात्र होइन, त्यसका ’boutमा फलोअप पनि गरिरहने बानी रहेछ । निरन्तर सिकिरहने, अध्ययन गरिरहने बानी सफलताको लागि उर्जा हुने रहेछ ।

 

सातौं – समय व्यवस्थापन र श्रोतसाधनको अधिकतम उपयोग

 

संसारमा उपलब्ध श्रोत साधनहरुमा अत्यन्तै दुर्लभ साधन हो, समय ! समयको महत्व राम्रोसँग बुझेका छन् उनले । सयमको सधैं ख्याल गर्दारहेछन् । उनले भनिपनि हाले, सयम बलबान छ ।

 

समयले श्रोत साधनलाई प्रभाव पार्छ भन्ने देख्न र व्यवहार गर्न खप्पिस रहेछन् उनी । उनका एक मित्रले भनी पनि हाले, समय व्यवस्थापन र अन्य श्रोत साधनको सहि सदुपयोग गर्न मीनबहादुरको दैनिकी र विधि व्यवहार हे¥यो भने आफू पनि सफल हुइन्छ जस्तो लाग्छ, हाँस्दै उनले दावी नै गरे ।

 

आफ्नो भनाइको पुष्टी गर्दै उनले भने, उनी बैंकमा कामगर्दा कर्मचारी युनियनमा पनि संलग्न थिए तर यूनियनको अफिसमा पनि जो साथीहरु बीना काम गफ गरेर बसेको देख्ने यिनको पारा तातिहाल्थ्यो । फोकटिया गफाडीलाई उनी देखिसहन्न थिए । उनले ठट्यौलो पारामै थपे, लौ मीनबहादुर आयो है भनेपछि गफिहरु हच्कन्थे ।

 

अर्का मित्रले थपिहाले, मीनले समयको महत्व अचम्मसंग हामीलाई बुझाएका थिए । मीन दशैंको टिकाको दिन र तिहारको भाईटिकाको दिनमात्र चाड मनाउँछन् । चाड भनेर हप्तौं भोज भतेर पार्टि गर्ने प्रबृत्तिका सख्त विरोधी हुन है मीन । आजभोलि बदलीएकी उनैलाई सोध्नुपर्छ भनेर उनी मज्जासंग खितखिताएर हाँसे ।

 

मीनले मसिनो स्वरमा भने, बानी उही छ मित्र, बदलिएको छैन । उमेरमा नबललिएको बानी बुढेसकालमा के परिवर्तन हुन्थ्यो ?

 

आठौं – जीवनप्रति सकारात्मक दृष्टिकोण र सहयोगी व्यवहार

 

मीनबहादुर सार्थक जीवन जिउनुपर्छ भन्ने मान्यता राख्दा रहेछन् । उनले भने, मानिसको जन्म लिएपछि मानवको हितहुने काममा निरन्तर लागि रहनु पर्छ । असल कर्म गर्नुपर्छ । सेवा भाव राख्नुपर्छ ।

 

मीनले स्वास्थ्य, शिक्षाको क्षेत्रमा ठूलो धनराशी खर्चेका छन् । शिक्षण अस्पताल महाराजगञ्जमा इमर्जेन्सी सेवा सञ्चलन निम्ति भवन सहित सेवा सुविधा प्रदान गरेका छन् । विभिन्न दुर्गम जिल्लाबाट उच्चतम् अंक ल्याई चिकित्साक्षेत्रमा अध्ययन गर्नेहरुलाई आफ्नै खर्चमा डाक्टर पढाईरहेका छन् । अहिलेसम्म मीनले ६५ जनालाई डाक्टर पढाइसकेका छन् । मीनबहादुरका साथीहरु भन्छन्, मीनबहादुरले आफ्ना नजिकका थुप्रै साथीहरुलाई घर बनाउन र विरामी पर्दा आर्थिक सापटि पनि दिने गरेका छन् ।

 

त्यो पनि निव्र्याजी, उनका एक मित्रले प्रष्ट्याउदै भने । मैले घरबनाउन लाग्दा अलिकति पैसाको गाह्रो परेको थियो । मीनजीले भनेको अहिले पनि मेरो कानमा गुन्जीरहेको छ, मेरो साथी बिरामी पर्दा र घर बनाउँदा पनि मैले उसलाई सहयोग गर्न सक्दिन भने म कसरी उस्को साथी हुन्छु ? तपाई पत्याउनु हुन्छ, उनले दिएको त्यो सापटि दशबर्ष पछि मात्र मैले फिर्ता गरें । ब्याज मरिगए लिएनन् ।

 

नवौं –सात्वीक भोजन र निद्रा

 

आहार निद्रा भय मैथुन त जुनसुकै प्राणीमा हुने कुरा हो । तर मानिसमा हुनुपर्ने आहार, विहार र विचार हो –आध्यात्मिक विषयमा चासो राख्नेहरुले दोहो¥याइरहने भनाइ हो यो । मीनबहादुर सधैं योगाभ्यास गर्दा रहेछन् । भने, जस्तो भोजन ग¥यो, त्यस्तै विचार आउँछ र ब्यवहार पनि हुन्छ ।

 

यही पूर्वीय मान्यता पहिल्याउदै मीन जप, तप, ध्यान, पुजा पाठ नियमित गर्दा रहेछन् । सात्वीक भोजन उनको आहार रहेछ । गहिरो निन्द्रा (मस्त)ले अहिले पनि उनी निदाउदा रहेछन् । जाँड, रक्सी, चुरोट, सुर्ती केहिका अम्मली रहेनछन् ।

 

उनको संगतले आफूले रक्सी छोडेको बताउँदै एक व्यावसायीले भने सात्वीक भोजन र निद्रा व्यक्तिको सफलता र सार्थक जीवनको एक कडि हो । हामीले त छँदैछ, मीनबहादुरसँग अहिलेको उपभोक्तावादी समाजले यो बानी सिक्ने हो भने उसको जीवनमा परिवर्तन संभव छ ।

 

दशौं – निरन्तर अनुगमन

 

भोली गर्ने काम आज गर्ने । भरे गर्ने काम अहिल्यै गर्ने । अब गर्ने भनिएको तत्कालै गरिहाल्ने अभ्यास गर्दा रहेछन् मीनबहादुर । त्यसैले कसैलाई दिईएको जिम्मेवारी समयमा पूरा भयो कि भएन ? उनी नियमित अनुगमन गर्दा रहेछन् । त्यसैले भाटभटेनीमा कुरा होइन, काम हुनेरहेछ । त्यहाँ कार्यरत मेनेजरदेखि कामदारसम्म जुनसुकैबेला काममा दत्तचित्त हुनुको रहस्य यो पो रहेछ ! मीनबहादुरको सफलताको अर्को कडि रहेछ, निरन्तर अनुगमन !