फस्ट लेडी राधिका शाक्यलाई ( ओली ) चिठी

पार्टीको शक्तिशाली अध्यक्षकि पत्नी देखि प्रधानमन्त्री पत्नी जे हुदाँ पनि राधिका शाक्यले आफ्नो छवि कहिल्यै धमिलो हुन् दिनु भएन । गलत मार्गमा हिड्नु भएन । तसर्थ आजको मिडियाको रंगिन दुनियामा पनि ओली पत्नीको रुपमा आलोचना र विवाद राधिका म्यामको लागि नलेखिनु, लेखिए पनि सतही लान्छानाको लागि मात्रै आउनु तपाईको बेदागी व्यक्तित्को कारण सम्भव भएको हो ।  तपाई ओली पत्नी भन्दा राधिका शाक्य नै सधै बन्न रुचाउनु भयो मन्त्री पत्नी, प्रधानमन्त्री पत्नी, शक्तिशाली रजनीतिक कर्मिको पत्नी हुने दम्भ र अभिमान अनि शक्तिको भुत कहिल्यै सबार भएन ।

आदरणीय राधिका म्याडम,

सादर अभिबादन !

प्रथमतः यहाँको सालिनता,भद्रता,परोपकारी भावना  र तटस्थताको लागि उच्च प्रशंसा गर्दछु । बहुदल २०४६ आगमन पछिका हरेक प्रथम महिलाहरु प्राय विवादित र चर्चा अनि शंकाको घेरामा छन् । तर तपाई आज सम्म कुनै विवाद, घटना, लेनदेन र प्रभावको दुरुपयोग गरेर चर्चामा आउने पात्र भनेर मेरो जानकारी र समझमा भएसम्म पर्नु हुन्न । जुन कुरा उल्लेख गर्नुपर्दा खुशी र गर्वको अनुभूति हुन्छ यद्दपि म तपाई सम्बद्द पार्टीको कार्यकर्ता र समर्थक होइन तर म तपाई जस्ता भद्र, निस्पक्ष र हृदायालु व्यक्तित्वको सदा प्रशंसक र आदर गर्ने आम नेपाली मध्ये एक हुँ । तपाईको कित्ता हेरेर होइन व्यक्तित्व हेरेर मैले यो समीक्षा प्रस्तुत गरेको छु । मैले यहाँ जस जसको नाममा आफ्नो दृष्टिकोण राखेको छु कसैप्रति पनि मेरो चिनजान, भेट घाट र लेनादेना बादबिबाद छैन ।  पार्टीको कार्यकर्ता नभए पनि मलाई एक स्वतन्त्र व्यक्तिको रुपमा तपाईहरु जस्ता आदर्श नारीको कथा र संघर्षमा पुलकित र प्रेरित हुने हक छ । कसैसँग बैरभाव नराखी स्वतन्त्र विश्लेषण गर्ने अधिकार छ । मेरो ब्रम्हले लागेको कुरा लेखेको हो म शतप्रतिशत ठिक छु भन्दिन मैले मेरो निचोड सुनाएको हुँ । मेरो धारणा र भावलाई खण्डन गर्ने, तर्कले जित्ने हक सबैमा सुरक्षित छ ।

 आदरणीय म्याम,

ख्याउटे, रोगी र जिर्ण शरीर लिएर आएको, १४ वर्ष काल कोठरीमा  बिताएको हरिकंगाल, कमाइ र श्री सम्पतिबिहिन  राजनीतिककर्मी  खड्ग ओलीलाई आफ्नो बनाउने जुन साहस गर्नुभयो त्यो आफैमा क्रान्तिकारी कदम र आम महिलाको सोच र धारणा  (आफू भन्दा कमाइ, धन,आयश्रोत र बलवान पुरुष हुनुपर्छ भन्ने ) मान्यताको विपरित थियो । कमजोर शरीर, आयआर्जनको कुनै बाटो नभएको, राज्यको नजरमा द्रोही र कुनैपनि बेला मारिन सक्ने असुरक्षित भविष्य भएको व्यक्तिलाई आश्रयको छाता ओढाउनु साच्चिकै महान कार्य र साहसी कदम हो । हृदयको कोमलता हो । आफू भन्दा सबल र सुरक्षित भविष्य भएको पुरुष खोज्ने परनिर्भरताको मानसिकता भएको समाजमा ओली जस्ता राजनीतिमा लागेका व्यक्तिलाई खतरा मोलेर अपनाउनु चानचुने आत्मबल र आत्मविश्वासले सक्दैन तसर्थ तपाई समाजको लय र मान्यता भन्दा पर रहेर सोच्ने र निर्णय गर्ने नारी हो । शायद केपी ओली यो महानताबाट सदा सदा अनुगृहित र कृतार्थ छन् ।

२०३४ सालमा एस. एल. सीमा फस्ट डिभिजन ल्याएकी इतिहास र अर्थशास्त्रमा स्नातकोत्तर तपाईले एस.एल.सी. मात्र उतिर्ण भनिएका ब्राम्हण कुलको ओलीलाई आफ्नो पति स्वीकार गरेर जनवादी बिबाह गर्नु नै तपाईको  सरलता, क्रान्तिकारिता अनि दयालु नारीको संगम अभिमान रहित व्यक्तित्वको अनुपम नमुना हो । पुरुषको संरक्षकत्त्वमा रम्न चाहने नारीको अघि पुरुषलाई संरक्षण गर्ने अभिभारा लिनु असमानताको पर्खाल भत्काउनु हो । नारिपुरुष बराबरी हुन् भन्ने नाराको ब्यबहारिक प्रयोगमा खरो उत्रनु हो । तपाईको योग्यता क्षमता र रोजगारीको कारण तपाईले तत्कालिन समयमा नामी भनिएका सुशिक्षित र राम्रो घरानाका रोजगारी प्राप्त वर पाउने कुरामा शंका थिएन । तर रोज्नु भयो धनले, शरीरले विपन्न पुरुष । तपाई यूग द्रस्टा हुनुहुन्थ्यो जसको फलस्वरूप आज यो स्थानमा हुनुहुन्छ र सम्मानित पनि । तपाईले पुग्ने स्थानमा पुगेर धेरै महिला मर्यादा र सम्मान पाउन योग्य बनेनन/ भएनन त्यसैले पद आफैमा सम्मान होइन पदमा पुग्नेको भूमिका र योगदानले सम्मानित बन्न सक्छ जसको ताजा उदाहरण राधिका शाक्य हुनुहुन्छ ।

आफ्ना पार्टीका सबै नेताकार्यकर्ता, पार्टी भित्रका आन्तरिक प्रतिपक्षदेखि अन्य पार्टीका नेता कार्यकर्तासम्म सबैमा आदर, सत्कार माया र ममता दिने स्त्रीको रुपमा यहाँको सबैले तारिफ गर्छन । यति लामो समय सत्ता र शक्तिको निकट रहेर पनि पतिको पहुच र प्रभाव ’bout कहिल्यै दम्भ नगर्ने एक कर्मचारीको रुपमा यहाँ कार्यरत बैंकका कर्मचारीहरुको अनुभव छ । जुन आम नेपाली महिलाहरुको प्रवृति र चरित्र भन्दा फरक पक्ष हो ।

२०५१ सालमा नै गृहमन्त्रीको पत्नी देखि बिभिन्न कालखण्डमा बिभिन्न मन्त्रालयको मंत्राणी, उपप्रधानमन्त्री कि पत्नी हुदै प्रधानमन्त्री पत्नी र दोश्रो पटक इतिहासकै सर्वाधिक शक्तिशाली प्रधानमन्त्री कि पत्नी प्रथम लेडी हुने अवसर यहाँको भागमा परेको छ । तथापी पार्टीको शक्तिशाली अध्यक्षकि पत्नी देखि प्रधानमन्त्री पत्नी जे हुदाँ पनि राधिका शाक्यले आफ्नो छवि कहिल्यै धमिलो हुन् दिनु भएन । गलत मार्गमा हिड्नु भएन । तसर्थ आजको मिडियाको रंगिन दुनियामा पनि ओली पत्नीको रुपमा आलोचना र विवाद राधिका म्यामको लागि नलेखिनु, लेखिए पनि सतही लान्छानाको लागि मात्रै आउनु तपाईको बेदागी व्यक्तित्को कारण सम्भव भएको हो ।  तपाई ओली पत्नी भन्दा राधिका शाक्य नै सधै बन्न रुचाउनु भयो मन्त्री पत्नी, प्रधानमन्त्री पत्नी, शक्तिशाली रजनीतिक कर्मिको पत्नी हुने दम्भ र अभिमान अनि शक्तिको भुत कहिल्यै सबार भएन ।

कसैका लागि भनसुन, कसैका लागि पद र पावरमा पतिलाई प्रभाव पारेको, दबाब दिएको र बाध्य पारेको कुरा नसुनिनु आफैमा हाम्रा कानले प्राप्त गर्ने शितलता हुन् । सुमधुरता हुन । शक्तिको भोकले उन्मत्त भएर बिबादित र आलोचित हुने प्रथम लेडीहरुको भिडमा यहाँको लागि बेग्लै उच्चासन सुरक्षित छ । तपाईले चाहे र इच्छाएको भए देसका राजकीय पदहरुमा नियुक्ति पाउने सम्भावना प्रवल थियो तर पार्टी संसद र मन्त्री भन्दा आज जुन सम्मान र इज्जत प्राप्त गर्नु भएको छ त्यो महत्वपूर्ण र समाजशास्त्रीय अनुसन्धानको विषय भएको छ किन अपवाद बन्न मन लाग्यो राधिका शाक्यलाई ? किन शक्तिको अभ्यास गर्ने परम्परा भन्दा पृथक बस्न मन लाग्यो?

अन्य प्रथम लेडीहरुको सामाजिक छवी र चित्र नियालौ । छोटो समय प्रधानमन्त्री हुनु भएका स्वर्गीय मनमोहन पत्नी साधना पनि बिबादित नहुने प्रथम लेडी हुनुहन्छ भने कृष्ण प्रसाद भट्टराई अबिबाहित हुनुहुन्थ्यो तसर्थ पारिवारिक सदस्य समेतले प्रथम लेडी हुने अवसर पाएनन् । आफ्नी पत्नी सुष्मा कोइरालाको मृत्य भै सकेको कारण गिरिजाप्रसाद कोइरालाले प्रथम लेडिको रुपमा आफ्नी छोरी सुजातालाई बिभिन्न विदेश भ्रमणमा संलग्न गराउनु भयो तर सुजाताले त्यो अवसरलाई शक्ति संचय र राजनीतिक भर्यांग देखि अर्थ सङ्कल गर्नेसम्म काम गरेर आफ्नो हैसियतलाई पूर्णतया दुरुपयोग गरेर बदनामी कमाउनु भयो र पिता गिरिजाप्रसादलाई पुत्री मोहको गम्भीर आरोप खेप्न र परिवारवादको भुमरीमा जाक्न सफल हुनु भयो । सुजातालाई देशले दियो तर सुजाताले देशलाई दिन सक्नु भएन ।

बहुदल आगमन पश्चात प्रधानमन्त्रीको पदमा आसिन दुई पूर्व पन्चहरु लोकेन्द्रबहादुर चन्द र सूर्यबहादुर थापाका पत्नीहरू पनि बिबादमा परेनन् । सम्भवत सुर्य बहादुरले आफू प्रधानमन्त्री भएको बेला पत्नी गुमाई सक्नु भएको थियो । लोकेन्द्रबहादुरका दुई पत्नी मध्ये एकको पहिल्यै निधन भएको थियो भने जीवित पत्नीको राजनीति, सत्ता र शक्तिमा खासै मोह नभएको जानकारहरुको भनाइ छ ।

शेरबहादुर देउवा त्यस्ता भाग्यमानी पात्र हुन जसले चार पटक प्रधानमन्त्री हुने अवसर पाए भने प्रथम लेडिको रुपमा आरजु देउवाको रजगज सबैको नजरमा छ । राणा खानदानकी आरजुलाई शक्ति र राजनीतिको भोक स्वाभाविकै हो यिनले पनि शक्तिको सदुपयोग गरिनन् । दुरुपयोग गरिन र बदनाम बनिन स्वयं शेरबहादुरलाई पनि राणा शाहीमा परिणत गरिन । ठेक्का, पट्टा, नियुक्ति र सरुवा बढुवामा हावी भएर आर्थिक चलखेल र पदको अपचलन आरजुको नियत रह्यो । पढालेखा मनोबिज्ञानमा पहिलो नेपाली बिध्याबारिधि हाँसिल आरजुको शिक्षा र क्षमता आफ्नो र आफ्नाको लागि भयो स्वयं उनको पार्टी नेपाली कांग्रेस र देसको लागि हुन सकेन । प्रथम लेडिको भूमिका सधै बिबादास्पद र राज्यको कार्यकारीपदलाई ओझेलमा पार्ने गरि देखियो जुन दुर्भाग्यपूर्ण छ ।

सामान्य साक्षर, प्रचण्ड पत्नी सीताको पनि शक्ति र पहुँचको अभ्यास गर्ने ल्याकत थिएन यद्दपि बिभिन्न ब्यापारी र उद्योगपतिहरुबाट उपहार र नजराना बुझ्ने गरेको कारण सामान्य आलोचना भएको पाइन्छ । तथापि सीता दाहाल प्रचण्ड पत्नीलाई फस्ट लेडि भनेर सत्ता र शक्तिको दुरुपयोग गर्ने महिलाको सुचिमा राख्दा उहाँप्रति अन्याय हुनजान्छ । छोरा, छोरी र जुवाई दाजुभाइ आफन्तलाई हुक लगाएर तानेको, पद र अवसर भाग लगाएको सबै आरोप प्रचण्डको भागमा जान्छ तर सीता दाहाल राजनीतिको साङ्गो पाङ्गोमा पर्नु हुन्न ।

असाध्यै ठूलो बिबादमा नपरे पनि माधव नेपाल पत्नी गायत्रीलाई माधव नेपाल उप प्रधानमन्त्री हुँदा नै झिल्के भएर हिंडेको र महारानीको झल्को दिएको भन्दा अरु आरोप देखिन्न । प्रथम लेडिको रुपमा आर्थिक अपचलनको आरोप नलागे पनि कम्युनिस्ट चरित्रको जीवन शैली भएन र देखिएन र भन्ने आरोप बाहेक अन्य खण्डन गायत्री नेपालको हकमा गर्नुपर्ने अवस्था आएन / रहेन ।

फस्ट लेडिको रुपमा बिबादमा आउने अर्की पात्र हुन झलनाथ खनालकी पत्नी रविलाक्ष्मी चित्रकार । आरजु, सुजाता झैँ यिनी पनि शक्ति केन्द्र निर्माण गर्ने र राजकीय पदको अभिभारा बोकेका आफ्ना पतिलाई आफ्नो काबुमा राखेर स्वार्थपूर्ति गर्न बाध्य बनाउने नारी । बिभिन्न उद्योगमा लगानी गर्ने, उद्योगी र व्यवसायीको काम गरिदिएर सेयरको हिस्स्सा माग्ने, आर्थिक संकलन गर्ने महिलाको छाप नेपाली समाजमा छोडेकी बदनाम पात्र हुन।

आज सम्म २०४६ पछिका सबै प्रथम महिलालाई पछि पार्नेगरी बदनाम भएकी व्यक्ति हुन बाबुराम पत्नी हिसिला यमी । बाबुरामको सबै सादापन माथि हिलो छ्याप्ने र धुलोमैलो बनाइदिने नारीको चित्रण हिसिलालाई गर्ने गरिन्छ । बाबुरामको राजनीतिक जीवन अंध्यारो पार्ने र भविष्य जोखिम पार्ने पात्र केवल हिसिला हुन भन्ने सामान्यतया राजनीतिमा चासो राख्नेहरुको बुझाई छ । आर्थिक अपचलन गर्ने महिना उठाउने, द्रव्यलाई प्राथमिकतामा राख्ने राजनीतिककर्मिको ट्याग हिसिलाको नकारात्मक पक्ष हो । इन्जिनियर भएर पनि जनयुद्दमा बाबुरामसंगै हिडेर जनयुद्द हाक्ने बौद्दिक योगदान यी दम्पतिको रहेको तथ्य भने संसारले बुझेको यथार्थ हो । पढेलेखेका र सुशिक्षित जोडीको रुपमा जनयुद्दको आकर्षण बाबुराम र हिसिला भएको जगजाहेर छ यद्दपि द्रव्य लोभी र शक्तिको दुरुपयोग गरेर अर्थ आर्जन गर्ने मन्त्री, भएर पनि नाम अनुसारको काम गर्न असफल महिला भनेर हिसिलालाई चिनिन्छ । खिल राज रेग्मिकी श्रीमती पनि प्रथम लेडी भएर पनि सार्वजनिकरुपमा नचिनिएकि निर्विबादित महिला हुन् ।

राधिका म्याम,

माथि उल्लेख गरिएका सबै नारी पात्रको सामान्य अध्ययन र अनुसन्धानबाट के निस्कर्ष निकाल्न सकिन्छ भने अपबाद बाहेक सत्ता र शक्तिको भोकले महिलाहरु पतिको कारण बिबादित छन् । तर लामो समय शक्ति केन्द्रको आसपास रहने ओली पत्नीको भने यत्रो समयको अन्तरमा पनि काँही कतै विवाद नदेखिनु झन्डै आश्चर्य कै बिषय हो । बेदाग निष्ठामा रहन सक्नु आफैमा एक साधना हो । मात्र पतिभक्त बनेर पतिको सेवा शुश्रुवामा रातदिन खटेर पनि कहिल्यै कसैको लागि केहि मागेको सुन्न नपाउनु नेपाली राजनीतिक चरित्र भन्दा बेगल पाटो र बाटो हो । जति पनि आलोचना निन्दा र चर्चा ओलीको हुन्छ त्यसको कुनै पनि हिस्सा राधिका म्यामको लागि खर्च हुदैन । यो सुखद खबर शेयर गर्न पाउदा मलाई भने हर्ष लागेको छ । ओली गाली नै गाली, लान्छना नै लान्छना, निन्दा र आरोपको पुलिन्दामा हुनुहुन्छ शर सैया भनौ बाण नै बाणको ओछ्यानमा हुनुहुन्छ तर उहाँकी धर्मपत्नी जो ४४ साल देखि अनवरत साथमा हुनुहन्छ उहाँको लागि निन्दा गरिएको गाली मिसिएको आरोप लागेको कुनै पनि घटना, विषय र प्रसंग नहुनु सुखद आश्चर्य हो । 

प्रथम लेडी राधिका शाक्य ज्यू , मैले यति लेखे पछि लेख्न पर्ने र सुनाउन पर्ने कुरा पनि सुनाउन यो मौका सदुपयोग गर्छु । आजसम्म आफ्ना लागि तपाईले केहि माग्नु भएन अब पनि नमाग्नुस तर देशलाई हुनेगरी केहि माग्नुस । प्रधामन्त्री इतिहास रच्ने संकट र अवसरको दोसाँधमा हुनुहुन्छ । उहाले चाहेपछि बाधा र व्यवधान पनि हुदैन तसर्थ प्रधानमन्त्री ज्यूलाई भनिदिनुस कि तपाईले जस जसलाई विश्वास गर्नु भयो ’emले विश्वासघात गरे । आत्मघाती गोल हाने जसको कारण पार्टी र प्रधानमन्त्रीको गरिमा ओरालो लाग्यो । अब ती व्यक्तिहरुको बचावट गरेर होइन गल हत्याएर नयाँ टिम निर्माण गर्नुस र तत्काल प्राथमिकता तय गरेर जनताले प्रत्यक्ष राहत पाउने कामगरेर देखाउन भन्नुस । 

भ्युटावर होइन आजको आवश्यकता अस्पताल हो बिरामीको लागि सबैभन्दा ठुलो कुरा अस्पताल भन्ने कुरा प्रधानमन्त्री र तपाईले झैँ अरुले कमै बुझेका छन यसर्थ देशभर स्वास्थ्य सेवाको लागि अस्पताल बनाउन भन्नुस ओली यूग भन्नु नै अस्पतालको यूग बनाउन पहल गर्नुस जुग जुगान्तर ओली कमरेड नेपालीको मन मस्तिस्कमा रहनु हुनेछ । बिरामीको लागि सुबिधा सम्पन्न अस्पताल र सर्वसुलभ स्वास्थ्य शिक्षा यसलाई प्राथमिकता राख्नुस अरु बिस्तारै समयसंगै हुदै जान्छन । भ्रस्टाचारको दोहोलो र अस्पताल मात्र यी दुई कुरामा प्रधानमन्त्रीलाई फोकस हुन सल्लाह दिनुस नेपाली जनताले संधै जयजयकार गर्नेछन । फस्ट लेडी संधै फस्ट नै हुन् सबिनया अनुरोध छ ।

त्रुटिमा क्षमा माग्दै बिदा माँगे । अभिबादन !